1. Στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του BOLLAS (2007) περιλαμβάνεται μια μακρά και πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία του συγγραφέα με τον Vincenzo Bonaminio,στην οποία δίνει το ψυχαναλυτικό του στίγμα, αυτή τη φορά προσεγγίζοντας το ασυνείδητο από θεωρητική και τεχνική άποψη.Στη πορεία της συζήτησης ο BOLLAS θυμίζει τη συμβουλή του FREUD (1923) προς τους ψυχαναλυτές να μη σκέπτονται, να μη θυμούνται και να μην έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες κατά την ανάλυση, έτσι ώστε:''να συλλάβουν τη κίνηση του ασυνειδήτου του ασθενή μέσω του δικού τους ασυνειδήτου''.
Στο σημείο αυτό ο BOLLAS αναφωνεί:''We have Bion before Bion'', εννοώντας την ανάλογη προτροπή του Bion προς τους ψυχαναλυτές.
2. Στη διετία 1921-22 ένας από τους συνολικά εννέα αναλυόμενους του FREUD εκείνη τη περίοδο, ήταν ο Αμερικανός ψυχίατρος A. KARDINER, ο οποίος είχε πάει στη Βιέννη ειδικά γι΄αυτό το σκοπό.Στο βιβλίο του(1977) με τις αναμνήσεις του από αυτή τη συνάντηση, ο KARDINER διηγείται μεταξύ των άλλων, σκηνές από την ανάλυσή του.Σε μια απ' αυτές κάνοντας συνειρμούς γύρω από ένα όνειρο, μιλάει για το φόβο που ένιωθε, όταν ήταν
μικρός, για τους Ιταλούς της γειτονιάς του.
Ο FREUD του λέει τότε:''Αυτό που φοβόσασταν δεν ήταν κάτι που επρόκειτο να συμβεί, αλλά κάτι που όντως είχε συμβεί και το οποίο όχι μόνο ξεχάσατε, αλλά φοβόσασταν να θυμηθείτε''.
Οι δικοί μας συνειρμοί εύκολα μας οδηγούν στο κείμενο του WINNICOTT (1974) στο οποίο συζητά το φόβο κατάρρευσης.
Ή, αλλοιώς, παραφράζοντας τον BOLLAS:''We have Winnicott before Winnicott''.
Μάλλον, όμως, δεν τελειώνει εδώ ο κατάλογος με τα ονόματα που έχουν εγχαραχθεί στο παλίμψηστο, στην αρχική εγχάραξη του οποίου βρίσκουμε το όνομα του FREUD.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
BOLLAS, C.(2007).The Freudian Moment.
FREUD, S.(1923).Two Encyclopaedia Articles. S.E., 18.
KARDINER, A.(1977).My Analysis with Freud-Reminiscenes.
WINNICOTT, D.W.(1974).Fear of Breakdown.International Review of
Psychoanalysis 1:103-107.
Περικλής Τσιτσάνης
ΥΓ.
Το κείμενο αυτό είχε γραφτεί όταν διάβασα το σχόλιο του κ. Μαούτσου. Συμφωνώ για την "μεταψυχολογική'' αξία του συγκεκριμένου άρθρου του FREUD,εφ' όσον το δούμε ως την πρώτη σελίδα του Φροϋδικού παλιμψήστου που πήρε τη πλήρη, μεταψυχολογική του μορφή στη δεκαετία του 1910.
Στο σημείο αυτό ο BOLLAS αναφωνεί:''We have Bion before Bion'', εννοώντας την ανάλογη προτροπή του Bion προς τους ψυχαναλυτές.
2. Στη διετία 1921-22 ένας από τους συνολικά εννέα αναλυόμενους του FREUD εκείνη τη περίοδο, ήταν ο Αμερικανός ψυχίατρος A. KARDINER, ο οποίος είχε πάει στη Βιέννη ειδικά γι΄αυτό το σκοπό.Στο βιβλίο του(1977) με τις αναμνήσεις του από αυτή τη συνάντηση, ο KARDINER διηγείται μεταξύ των άλλων, σκηνές από την ανάλυσή του.Σε μια απ' αυτές κάνοντας συνειρμούς γύρω από ένα όνειρο, μιλάει για το φόβο που ένιωθε, όταν ήταν
μικρός, για τους Ιταλούς της γειτονιάς του.
Ο FREUD του λέει τότε:''Αυτό που φοβόσασταν δεν ήταν κάτι που επρόκειτο να συμβεί, αλλά κάτι που όντως είχε συμβεί και το οποίο όχι μόνο ξεχάσατε, αλλά φοβόσασταν να θυμηθείτε''.
Οι δικοί μας συνειρμοί εύκολα μας οδηγούν στο κείμενο του WINNICOTT (1974) στο οποίο συζητά το φόβο κατάρρευσης.
Ή, αλλοιώς, παραφράζοντας τον BOLLAS:''We have Winnicott before Winnicott''.
Μάλλον, όμως, δεν τελειώνει εδώ ο κατάλογος με τα ονόματα που έχουν εγχαραχθεί στο παλίμψηστο, στην αρχική εγχάραξη του οποίου βρίσκουμε το όνομα του FREUD.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
BOLLAS, C.(2007).The Freudian Moment.
FREUD, S.(1923).Two Encyclopaedia Articles. S.E., 18.
KARDINER, A.(1977).My Analysis with Freud-Reminiscenes.
WINNICOTT, D.W.(1974).Fear of Breakdown.International Review of
Psychoanalysis 1:103-107.
Περικλής Τσιτσάνης
ΥΓ.
Το κείμενο αυτό είχε γραφτεί όταν διάβασα το σχόλιο του κ. Μαούτσου. Συμφωνώ για την "μεταψυχολογική'' αξία του συγκεκριμένου άρθρου του FREUD,εφ' όσον το δούμε ως την πρώτη σελίδα του Φροϋδικού παλιμψήστου που πήρε τη πλήρη, μεταψυχολογική του μορφή στη δεκαετία του 1910.
1 σχόλιο:
Μερικές φορές αρκεί μια λέξη για να μας πει χίλια πράγματα.
Εδώ ο κ. Τσιτσάνης χρησιμοποιεί την λέξη 'παλίμψηστο' για να μας τονίσει
ένα σημαντικό φαινόμενο - διότι κατά τη γνώμη μου περί φαινομένου
πρόκειται - κατά το οποίον ψυχαναλυτικές έννοιες που έχουν αναπτυχθεί
από καταξιωμένους ψυχαναλυτές και μεταγενέστερους του Freud, είχαν ήδη
πρώτο-εισαχθή από τον ίδιο τον Freud σε ανύποπτους χρόνους κατά την
μακρόχρονη πορεία του.
Ο κ. Τσιτσάνης μας δίνει δύο παραδείγματα αυτού του φαινομένου. Η λίστα
σίγουρα μπορεί να γίνει πολύ μακρά. Μπορεί δε να γίνει τόσο μακρά ώστε με
την ευκαιρία του κειμένου του κ. Τσιτσάνη θα πρότεινα πως στην
ψυχανάλυση μπορεί να ισχύει η μεταψυχολογική 'αρχή του παλίμψηστου'.
Σύμφωνα με αυτή την αρχή:
'πάντα έχουμε τον ψυχαναλυτή Χ πριν από τον ψυχαναλυτή Χ'.
Σημαίνει άραγε αυτό ότι όλα έχουν ήδη λεχθεί από τον Freud και τίποτα νέο
δεν μπορούμε πλέον να περιμένουμε στη ψυχανάλυση; Θα έλεγα ότι από
μεταψυχολογική άποψη, η οποία και μας αφορά, αυτή είναι μία εντελώς
λανθασμένη προσέγγιση ενός εξαιρετικά σημαντικού θέματος. Η ουσία της
αρχής του παλίμψηστου όπως την αντιλαμβάνομαι έγκειται στο ότι κατά την
πορεία του ο γνήσιος ψυχαναλυτής μεταβαίνει από την διανοητική
κατανόηση του Freud προς την βιωματική κατανόησή του και βαθμιαία
ανακαλύπτει μέσα του τον 'Freud' του εαυτού του που προυπήρχε. Έτσι
δημιουργείται για τον καθένα χωριστά μια επαναλαμβανόμενη ανακάλυψη
της ψυχανάλυσης και των εννοιών της. Υπάρχει άραγε κάποιο αντίστοιχο
φαινόμενο σε κάποια άλλη επιστημονική ενασχόληση πέραν της
ψυχανάλυσης;
Δημοσίευση σχολίου